تاریخچه حضور ایران در جام جهانی

ایران تلاش خود برای حضور در جام جهانی فوتبال را از سال ۱۹۷۴ آغاز کرد. دراین نوشته با وب سایت ایران 303 نیوز همراه ما بمانید.

ایران در جام جهانی

تیم ملی فوتبال ایران تاکنون موفق شده است در پنج دوره از رقابت‌های جام جهانی شرکت کند. این دوره‌ها شامل مسابقات جام جهانی 1978 آرژانتین، 1998 فرانسه، 2006 آلمان، 2014 برزیل و 2018 روسیه بوده‌اند. در این مطلب به بررسی دقیق‌تر عملکرد تیم ملی ایران در این رقابت‌های جهانی خواهیم پرداخت تا نمایان شود چگونه توانسته است در هر دوره ظاهر شود و دستاوردهای خود را رقم بزند.

ایران در جام جهانی فوتبال

ایران از سال ۱۹۷۴ تلاش خود را برای حضور در جام جهانی فوتبال آغاز کرد؛ دوره‌ای که با تغییر ساختار رقابت‌ها و پایان عصر جام ژول ریمه همراه بود، زیرا آخرین بار این جام در سال ۱۹۷۰ به تیم برزیل اهدا شد و جای خود را به جام فیفا داد.

در بازه ۴۸ ساله، ۱۳ دوره از جام جهانی برگزار شده است که ایران در ۱۱ دوره از آن برای راه‌یابی ثبت‌نام کرده است. نتیجه این تلاش‌ها، صعود موفقیت‌آمیز به مرحله نهایی در ۶ دوره و ناکامی در ۵ دوره دیگر بوده است.

هر یک از حضورهای ایران در این تورنمنت جهانی، پر از داستان‌ها و خاطرات منحصر به فرد بوده است. اما تمرکز این نوشته بر بررسی عملکرد تیم ملی در مرحله نهایی و روایت‌های مرتبط با آن قرار دارد.

ایران در جام جهانی 2022 قطر

تیم ملی فوتبال ایران در جام جهانی ۲۰۲۲ قطر برای ششمین بار حضور خود در این رقابت‌ها را تجربه کرد. این تیم با ترکیبی از بازیکنان باتجربه و استعدادهای نوظهور، امیدهای زیادی به موفقیت داشت. بسیاری امیدوار بودند که این بار ایران بتواند برای نخستین‌بار مرحله گروهی را پشت سر بگذارد و عملکردی ماندگار ثبت کند.

ایران در جام جهانی قطر

نخستین دیدار تیم ملی ایران در تاریخ ۳۰ آبان ۱۴۰۱ (معادل ۲۱ نوامبر ۲۰۲۲) انجام شد. این مسابقه آغاز دشواری برای شاگردان کارلوس کی‌روش محسوب می‌شد و آن‌ها با نتیجه سنگین ۶ بر ۲ مغلوب شدند. هر دو گل ایران در این بازی توسط مهدی طارمی به ثبت رسید.

ایران آمریکا جام جهانی قطر

دومین دیدار در تاریخ ۴ آذر ۱۴۰۱ برگزار شد و تیم ایران با عملکرد چشمگیر بازیکنانش، به‌ویژه در لحظات پایانی بازی، موفق شد با گل‌های روزبه چشمی و رامین رضاییان به پیروزی دست یابد. این دستاورد تاریخی به‌عنوان نخستین برد ایران مقابل یک تیم اروپایی در رقابت‌های جام جهانی ثبت شد.

ایران انگلیس جام جهانی قطر

دیدار تعیین‌کننده‌ی آخر مرحله گروهی در تاریخ ۸ آذر ۱۴۰۱ برگزار شد. تیم ایران برای صعود به مرحله بعد تنها به یک تساوی نیاز داشت، اما با شکست ۱ بر ۰ مقابل آمریکا از راه‌یابی به مرحله حذفی بازماند.

ایران جام جهانی 2006

زمانی که میروسلاو بلاژویچ نتوانست تیم ملی ایران را به جام جهانی ۲۰۰۲ برساند، دستیارش برانکو ایوانکوویچ جایگزین او شد تا قرارداد باقی‌مانده بلاژویچ را تکمیل کند. عملکرد مثبت تیم ایران تحت هدایت برانکو، همراه با نمایش ضعیف تیم در دوره کوتاه حضور همایون شاهرخی که به عنوان جانشین بلاژویچ انتخاب شده بود، باعث شد افکار عمومی با فشار، بازگشت او به نیمکت تیم ملی را طلب کنند.

در مرحله انتخابی جام جهانی بعدی، ایران با اتکای به نسلی از بازیکنان که عمدتاً در لیگ‌های خارجی فعالیت داشتند، توانست به صورت مستقیم به جام جهانی صعود کند.

ایران و پرتغال در جام جهانی 2006

با روی کار آمدن دولت جدید، پیش از آغاز مسابقات، فوتبال ایران دستخوش جدایی و کشمکش‌های داخلی شد. رئیس وقت سازمان تربیت بدنی و رئیس فدراسیون فوتبال، هر یک جناح‌هایی قدرتمند شکل دادند که نتیجه آن تأثیر مستقیم بر وضعیت داخل تیم بود. در میان بازیکنان، قدیمی‌ها و ستاره‌های بوندسلیگایی به صورت غیرعلنی در دو گروه مقابل یکدیگر صف‌آرایی کردند. این اختلافات به شکل ملموسی بر عملکرد تیم در زمین بازی تأثیر منفی گذاشت. علاوه بر آسیب‌های ناشی از مصدومیت بازیکنان کلیدی، این دوره بیش از هر چیز تحت‌الشعاع دودستگی داخلی قرار گرفت و زیان‌های بیشتری را برجای گذاشت.

ایران مکزیک جام جهانی 2006

ایران در بازی اول جام جهانی با نتیجه ۳-۱ مغلوب مکزیک شد. تک گل ایران توسط یحیی گل‌محمدی به ثمر رسید. در دیدار دوم، پس از تعویض، یحیی از دادن بازوبند کاپیتانی به مهدی مهدوی‌کیا، که از جناح دیگر تیم‌ها بود، خودداری کرد. همچنین، علی دایی در این مسابقه نیمکت‌نشین شد و تیم ملی ایران با دو گل از پرتغال شکست خورد؛ گل‌هایی که توسط کریستیانو رونالدو و دکو به ثبت رسید.

بازی سوم حالت تشریفاتی پیدا کرد، زیرا ایران مقابل آنگولا به تساوی ۱-۱ دست یافت. گل ایران را سهراب بختیاری‌زاده وارد دروازه کرد. این نتیجه نشان داد سنت دو گله بودن تیم ادامه دارد، اما با کسب تنها یک امتیاز از سه بازی، ایران از رقابت‌های جام جهانی کنار رفت.

ایران آنگولا جام جهانی 2006

در آلمان، رئیس فدراسیون و سرمربی تیم ملی از جمع تیم خداحافظی کردند و پس از بازگشت، علی دایی نیز به گونه‌ای کنار گذاشته شد که در شأن نام و اعتبار او نبود. این تصمیم، هرچند از منظر اخلاقی و حرفه‌ای قابل بحث بود، اما نمی‌توانست به هیچ وجه بیانگر جایگاه والای این اسطوره فوتبال ایران باشد.

بازی های ایران در جام جهانی 1978

در سال ۱۹۷۸، ایران به عنوان «ابرقدرت تازه‌کار» در دنیای فوتبال شناخته می‌شد. تجربه تلخ حذف در مرحله پلی‌آف جام جهانی ۱۹۷۴ و از دست دادن فرصت حضور در آلمان درس‌های ارزشمندی برای تیم ملی ایران داشت. این درس‌ها در رقابت‌های بعدی به بار نشست و ایران با اقتدار توانست سهمیه حضور در جام جهانی را کسب کند.

در آن زمان، جام جهانی با جمعی از ۱۶ تیم برتر جهان برگزار می‌شد و تنها یک سهمیه برای قاره آسیا و اقیانوسیه در نظر گرفته شده بود. فاصله فوتبال ایران با دیگر تیم‌های آسیا چنان چشمگیر بود که هدف اصلی، رقابت در سطح جهانی و مقابله با قدرت‌های بین‌المللی قرار گرفته بود.

ایران که طی سه دوره متوالی فاتح جام ملت‌های آسیا شده بود، قهرمانی بازی‌های آسیایی را به دست آورده بود و دو بار پیاپی نماینده قاره در رقابت‌های المپیک بود، توانست بدون نیاز به نتیجه بازی آخر حضور خود در جام جهانی را قطعی کند، نمایشی از برتری بی‌چون‌وچرا در مراحل مقدماتی.

گل های ایران در جام جهانی 1978

در نخستین حضور ایران در رقابت‌های جام جهانی، تیم ملی با تیم‌های قدرتمندی همچون هلند، اسکاتلند و پرو در یک گروه قرار گرفت. بازیکنان ایرانی به دلیل کمبود تجربه و بازی در سطح جهانی، در برابر حریفان مطرح آن دوران با چالش اعتمادبه‌نفس روبه‌رو شدند.

در نخستین دیدار، تیم ایران با نتیجه ۳-۰ مغلوب هلند شد؛ تیمی که پیش‌تر نایب‌قهرمان دوره قبل شده بود و در این دوره نیز موفق شد به فینال راه یابد. در دومین مسابقه، بازی با اسکاتلند به نتیجه مساوی ۱-۱ ختم شد، که هر دو گل این بازی توسط بازیکنان ایرانی به ثبت رسید.

بازی ایران در جام جهانی 1978

در سومین دیدار که با رویکردی تهاجمی به میدان رفتیم، با نتیجه ۴-۱ از پرو شکست خوردیم و کوبیاس، ستاره برجسته این تیم، شهرت خود را در این بازی تثبیت کرد. در مجموع، تیم ملی ایران طی نخستین حضورش در جام جهانی تنها موفق به کسب یک امتیاز شد، ۸ گل دریافت کرد که سه مورد از آن‌ها از روی نقطه پنالتی بود، یک گل به اشتباه وارد دروازه خود کرد و توانست دو گل توسط حسن روشن و ایرج دانایی‌فر به ثمر برساند.

بازی های ایران در جام جهانی 1998

بیست سال پس از اولین حضور در جام جهانی، نسل طلایی فوتبال ایران پس از انقلاب موفق شد طلسم صعود به جام جهانی را بشکند. آنچه این موفقیت را به یادمانی‌تر کرد، نحوه دراماتیک دستیابی به آن بود که همچنان در حافظه مردم ایران باقی مانده است.

ایران در مرحله نخست این دوره، با عملکردی درخشان برخی رکوردهای جهانی را جابه‌جا کرد و نشان داد شایستگی حضور در جمع قدرت‌های برتر فوتبال اروپا و جهان را دارد. اما در مرحله دوم، با وجود اینکه تیم ایران امتیازات کافی برای صعود مستقیم را جمع‌آوری کرده بود، تنها به دو امتیاز دیگر از سه بازی باقی‌مانده نیاز داشت. با این حال، دو شکست پیاپی و تساوی در بازی آخر، تیم را مجبور کرد از طریق پلی‌آف برای رسیدن به جام جهانی بجنگد.

گل های ایران در جام جهانی 1998

در مرحله‌ای برابر ژاپن شکست خوردیم و فرصت صعود مستقیم را از دست دادیم، اما این پایان مسیر نبود. با تقابل دوباره با استرالیا، در ماجرای به یادماندنی ملبورن و با پیروزی در دو دیدار حساس، توانستیم راهی پلی‌آف بین‌قاره‌ای شویم.

سرنوشت چنین رقم خورد که این حضور در جام جهانی نیز برای ایران نقطه‌ای ماندگار در تاریخ باشد. هم‌گروهی با تیم‌های پرقدرتی نظیر آلمان، یوگسلاوی و آمریکا، تیمی که به‌خاطر مسائل سیاسی حتی پیش از آغاز رقابت‌ها لقب بازی قرن را گرفته بود، چالشی بزرگ برای ما ایجاد کرد.

برای مردم ایران، پیروزی بر آمریکا اهمیتی فراتر از قهرمانی در جام جهانی داشت، و همین تمرکز بیش ‌از حد بر این نبرد باعث شد تیم ما از منظر روحی و تاکتیکی ضربه ببیند.

بازیکنان ایران در جام جهانی 1998

نزدیک به آغاز جام جهانی، ایویچ از سمت مربیگری کنار گذاشته شد و جلال طالبی، که پاسپورت آمریکایی داشت، جایگزین او شد. این در حالی بود که پیش‌تر حشمت مهاجرانی نیز پس از انقلاب پاسپورت آمریکایی گرفته بود. این بار نوبت به جلال طالبی رسید تا هدایت تیم ملی ایران را به عهده بگیرد.

در اولین بازی، تیم ایران با نتیجه ۱-۰ مغلوب یوگسلاوی شد. اما در دیداری که به “بازی قرن” شهرت یافت، تیم ملی با گل‌های حمید استیلی و مهدی مهدوی‌کیا موفق شد آمریکا را ۲-۱ شکست دهد؛ پیروزی‌ای که به عنوان نخستین برد ایران در تاریخ جام‌های جهانی ثبت شد.

پس از این مسابقه، مسئولان تیم بلیت بازگشت به تهران را تهیه کردند و برنامه استقبال از تیم ملی را ترتیب دادند. انگار که دیگر احتمال صعود به مرحله بعد برای آنها اهمیتی نداشت، حتی با وجود آنکه کسب یک تساوی برابر آلمان می‌توانست این رویا را محقق کند. با این حال، در آن زمان، همین دستاورد برای مسئولان کافی به نظر می‌رسید.

لباس ایران در جام جهانی 1998

در مسابقه سوم، تیم ملی ایران با نتیجه دو بر صفر مقابل آلمان شکست خورد و پرونده این دوره از جام جهانی با یک پیروزی و دو شکست بسته شد. با این حال، در مقایسه با اولین حضورمان در این رقابت‌ها، عملکرد بهتری داشتیم؛ دو گل زده در مقابل چهار گل دریافت‌شده، که نشان از پیشرفتی نسبت به دوره قبلی داشت.

برای بازگشت دوباره ایران به صحنه مسابقات جام جهانی، بیست سال انتظار لازم بود. در رقابت‌های جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه، تیم ملی ایران که با خلق حماسه تاریخی ملبورن به این تورنمنت راه یافته بود، یکی از چهار نماینده آسیا به شمار می‌رفت. ایران در کنار تیم‌های عربستان، ژاپن و کره‌جنوبی به عنوان نمایندگان قاره کهن در این رویداد حاضر شد.

ترکیب ایران در جام جهانی 1998

در این دوره از رقابت‌ها، تیم ملی ایران در گروهی چالش‌برانگیز با تیم‌های آلمان، یوگسلاوی سابق و آمریکا قرار گرفت و موفق شد یکی از خاطره‌انگیزترین نتایج تاریخ فوتبال خود را در معتبرترین صحنه ورزشی جهان رقم بزند.

در دیدار نخست برابر یوگسلاوی، ایران با عملکرد دفاعی درخشان توانست ضربه آزاد استثنایی سینیشا میهایلوویچ را مهار کند و نمایش خوبی ارائه دهد. اما نقطه اوج حضور ایران در این تورنمنت، دومین بازی بود که به «دیدار قرن» شهرت یافت؛ جایی که تیم ملی ایران مقابل آمریکا با نتیجه ۲ بر ۱ به پیروزی دست یافت و این لحظه را در تاریخ ورزش کشور جاودانه کرد.

سرمربی ایران در جام جهانی 1998

حمید استیلی و مهدی مهدوی‌کیا موفق شدند گل‌های ایران را در این مسابقه به ثمر برسانند. با این حال، در سومین بازی، ایران مقابل تیم باتجربه و مسن آلمان شکست خورد و در نهایت، با دریافت چهار گل و به ثمر رساندن دو گل، از رقابت‌ها کناره‌گیری کرد و خاک فرانسه را ترک گفت.

ایران در جام جهانی 2014

زمانی که ایران برای صعود به جام جهانی نیاز داشت از سه بازی پایانی مرحله انتخابی، هفت امتیاز کسب کند، تقریباً هیچ‌کس از اهالی فوتبال به توانایی کارلوس کی‌روش و تیم تحت هدایتش ایمان نداشت.

اما اتفاقی چشمگیر رخ داد؛ پس از خداحافظی مهدی رحمتی از تیم ملی و از دست رفتن یکی از مهم‌ترین دروازه‌بان‌های کشور، مربی پرتغالی توانست با بازگرداندن اعتمادبه‌نفس و غرور به بازیکنان، تیمی متحول‌شده بسازد که موفقیت آن به فرد یا ستاره خاصی وابسته نبود. این تیم هماهنگ نه‌تنها در دفاع بلکه در حمله نیز به‌صورت گروهی و منسجم ظاهر شد و سبک بازی متفاوتی را ارائه کرد.

ایران بوسنی جام جهانی2014

تیم ملی ایران در سه دیدار پایانی خود عملکردی بی‌نقص داشت و با کسب ۹ امتیاز کامل به عنوان صدرنشین به جام جهانی راه یافت. این روحیه و اعتمادبه‌نفس در مراحل نهایی نیز حفظ شد، به‌گونه‌ای که در مسابقه‌ای حساس مقابل تیم قدرتمند آرژانتین با حضور لیونل مسی، تا دقیقه ۹۰ نه تنها شکست را تجربه نکرد، بلکه حتی با اندکی شانس در تصمیم‌های داوری می‌توانست به پیروزی دست یابد.

ایران جام جهانی 2014 برزیل

در این دوره، تیم ملی ایران در مرحله گروهی با آرژانتین، نیجریه و بوسنی هم‌گروه شد. در نخستین مسابقه، بازی مقابل نیجریه با تساوی بدون گل پایان یافت. در دیدار دوم، ایران با آرژانتین روبه‌رو شد و توانست نمایش چشمگیر و به‌یادماندنی‌ای برابر ستاره‌های این تیم ارائه دهد؛ هرچند که نتیجه بازی با شکست همراه شد، اما این عملکرد افتخارآمیز باعث شد مردم به پاس قدردانی و غرور به خیابان‌ها بیایند.

در آخرین بازی مرحله گروهی، ایران که برای صعود به دور بعد نیازمند یک پیروزی بود، تلاش زیادی به خرج داد و با روحیه تهاجمی وارد میدان شد. با این حال، تجربه بازیکنان برجسته بوسنیایی نظیر ادین ژکو و مهارت فوتبالیست‌هایی که در بزرگترین باشگاه‌های اروپایی توپ می‌زدند، موانع بزرگی برای تیم ایران ایجاد کرد. در نهایت، نمایش قدرتمند بوسنی در ضدحملات نتیجه بازی را رقم زد و تیم ملی ایران با شکست ۳-۱ از رقابت‌ها کنار رفت.

ایران در جام جهانی برزیل

با پایان این رقابت‌ها، پرونده تیم ایران با یک تساوی و یک شکست بسته شد. در مجموع چهار بار دروازه‌مان باز شد و تنها یک گل به ثمر رساندیم؛ گلی که توسط رضا قوچان‌نژاد به ثمر رسید، همان بازیکنی که ایران با گل تاریخی او در اولسان، جواز حضور در جام جهانی را کسب کرده بود.

فوتبال ایران جام جهانی2014

با هدایت کارلوس کی‌روش در رأس کادر فنی تیم ملی ایران، امیدها برای صعود به جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل افزایش یافت. با این حال، شکست‌های غیرمنتظره مقابل لبنان و ازبکستان در مرحله مقدماتی، روند صعود را با چالش‌هایی روبه‌رو ساخت. سرانجام تیم ملی ایران با گل بُرد رضا قوچان‌نژاد مقابل کره جنوبی، موفق شد جشن صعود به جام جهانی را در سئول برپا کند.

آرژانتین ایران جام جهانی2014

در جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل، تیم ملی ایران با قرار گرفتن در گروهی دشوار به مصاف آرژانتین، بوسنی و نیجریه رفت. در نخستین بازی برابر نیجریه، نتیجه با تساوی بدون گل خاتمه یافت. در مسابقه دوم، علی‌رغم ارائه بازی تحسین‌برانگیز، ایران در دقایق پایانی در برابر آرژانتین و ضربه سرنوشت‌ساز لیونل مسی شکست خورد. تیم تحت هدایت کارلوس کی‌روش در نهایت با شکست ۳ بر ۱ مقابل بوسنی، حضور خود را در سرزمین قهوه با پایانی تلخ به پایان رساند.

ایران در جام جهانی 1978

ایران در جام جهانی 1998

ایران در جام جهانی 2006

ایران جام جهانی 2014

ایران در جام جهانی2018

ایران در جام جهانی 2022

ایران جام جهانی2018 

زمانی که کارلوس کی‌روش توانست برای اولین بار در تاریخ فوتبال ایران، تیم ملی را در دو دوره پیاپی به جام جهانی برساند، استانداردها دیگر تغییر کردند. دیگر صرفاً حضور در مرحله انتخابی و انجام چند بازی کافی نبود و هیچ‌کس به چنین دستاوردی قانع نمی‌شد؛ انتظارات به مراتب بالاتر رفته بود.

ایران جام جهانی روسیه

کی‌روش طی چهار سال توانست نسل نوظهوری از بازیکنان جوان را تربیت کند که با وجود سن کم، تجربه‌ای ارزشمند در رقابت‌های بین‌المللی به دست آورده بودند. تیم ملی ایران در نخستین دیدار خود مقابل مراکش، با یک استراتژی هوشمندانه و تلاش مستمر، در لحظات پایانی بازی با گل به خودی عزیز بوهدوز موفق شد سه امتیاز مهم را کسب کند و دومین پیروزی تاریخی خود در مسابقات جام جهانی را ثبت کند.

بازی های ایران در جام جهانی روسیه

در دومین مسابقه برابر اسپانیا، گل سعید عزت‌اللهی توسط داور رد شد. اگر آن گل پذیرفته می‌شد، ایران توانسته بود قهرمان جهان را متوقف کند.

ایران در جام جهانی2018 روسیه

در سومین بازی برابر پرتغال، علیرضا بیرانوند توانست پنالتی کریستیانو رونالدو را مهار کند و کریم انصاری‌فرد نیز با گل کردن ضربه پنالتی، نتیجه بازی را ۱-۱ به پایان رساند. این تساوی ایران را به چهار امتیاز رساند و رکورد تاریخی خود در کسب امتیاز در جام جهانی را ارتقا داد.

با این حال، اگر مهدی طارمی در لحظات پایانی فرصت طلایی‌اش را به گل تبدیل می‌کرد، ایران شانس صعود به مرحله بعدی برای نخستین بار در تاریخ خود را داشت و می‌توانست جشن بزرگی برپا کند.

🔰مقالات پیشنهادی🔰

بهترین بازیکنان تاریخ لیگ انگلیسبرنده مدال پلاتینیوم
ایران افزایش صادرات نفت